Çaycuma’da Filyos Vadisi ve Çaycuma’nın Yeri Tartışıldı

Çaycuma Belediyesi tarafından düzenlenen “Zonguldak Bartın Karabük Çevre Düzeni Planı İçinde Filyos Vadisi ve Çaycuma’nın Yeri: Sorunlar / Potansiyeller” panelinde önemli konular ele alındı. Panelde öne çıkan isimler arasında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ruşen Keleş ve Karabük Üniversitesi Safranbolu Başak Cengiz Mimarlık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Selma Çelikyay yer aldı.

Katılımın Önemi ve Mevzuattaki Eksiklikler

Prof. Dr. Ruşen Keleş, kent planlamasında katılımın önemine vurgu yaptı. “Kent planlamasında katılım diye öteden beri bahsettiğimiz çok önemli bir yöntem var. Ne yazık ki bizim İmar Kanunu’muzda süreçlere halkın katılımını zorunlu kılan bir hüküm yoktur. Halbuki başta Batı ülkeleri olmak üzere başka ülkelerde, imar süreci başlatıldı mı, bir danışma kurulu oluşturulur, mevzuatta o danışma kurulunun ne kadar süreyle toplanacağına dair düzenlemeler vardır. Ama Türkiye’deki planlama süreçlerinde halka, meslek odalarına, üniversitelere danışmak yasaktır diye bir kural da yok. Bu tamamen kentleri yönetenlerin takdirine, kültür ve bilinç düzeylerine bağlı olarak değişiyor.” dedi.

Yetki Karmaşası ve Planlama Süreçleri

Prof. Dr. Keleş, Bartın, Karabük ve Zonguldak kentlerinin birlikte planlanmasının önemine değinerek, “Kent Bilimleri Sözlüğü’nde planlamayı, ‘Kıt kaynaklarla belli bir hedefe varabilmek için gereksinmelerin ve kaynakların, uzun dönemler için belli, rasyonel önceliklere uyularak aralarında denge sağlama’ olarak tanımlamışım. Hiçbir zaman geniş kapsamlı planlama kent ölçeğinde olamaz, mutlaka komşu alanlar dediğimiz mücavir sahaların da dahil edilmelidir. Mevzuatımızda Çevre Düzeni Planı’nı kimin onaylayacağına dair bir açıklık yok. Bakanlıklar arasında yetki tartışması yaşanmaktadır. 2005 yılında yürürlüğe giren İl Özel İdaresi Kanunu’nda, Çevre Düzeni Planı yapma görevi İl Özel İdarelerine verilmiştir. Fakat bugün 30 büyükşehirde İl Özel İdareleri kaldırılmıştır. Buralarda planı kimin yapacağı belli değildir.” dedi.

Eğitim ve Okumanın Önemi

Prof. Dr. Keleş, eğitim ve okumanın önemine değinerek, “Benim Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesindeki hocalığım 70 yılı geçti. Geleceğin kaymakamlarını ve valilerini yetiştiriyoruz. Onlara her fırsatta, ‘Bildiğini okuyan değil, gerçek anlamda okuyan adamlar olunuz.’ diyorum. Okumanın ne kadar önemli olduğunu vurgulamak istiyorum.” diye ekledi.

Prof. Dr. Selma Çelikyay: “Filyos Vadisi İçin Bir Ekolojik Master Plan Hazırlanmalıdır”

Panelin diğer konuşmacısı Prof. Dr. Selma Çelikyay, Filyos Vadisi’nin ekolojik değerinin çok yüksek olduğunu belirterek, “Zonguldak ilinin Çaycuma ilçesindeki Filyos Vadisi, arkeolojik ve ekolojik zenginliğin, biyolojik çeşitliliğin, sulak alanların, zengin flora ve fauna ile endemik türlerin oluşturduğu çok önemli bir ekosisteme sahiptir. Burası sanayi bölgesi ilan edilerek Filyos Vadisi Projesi kapsamına alınmıştır.” dedi.

Ekolojik Temele Dayalı Planlama

Prof. Dr. Çelikyay, Filyos Vadisi Projesi’nin ekolojik yaklaşım ile irdelenmesi gerektiğini vurgulayarak, “Bölgedeki yatırım potansiyeli göz önünde bulundurularak yapılan çalışmalar sonucunda Filyos Vadisi Projesi kapsamında 50.000 kişinin istihdam edileceği, bu kişilerin aileleri ile birlikte bölgeye yerleşeceği, proje bölgesine yakın ilk yerleşim birimi olması ve yatırım projelerinde merkez konumda bulunduğu göz önünde bulundurulduğunda Filyos beldesinde yerleşecek kişi sayısının 2025 yılında 17.000 kişi, 2030 yılında da 22.000 kişi olacağı” ifadelerine yer verdi.

Ekolojik Risk Analizi ve Yeşil Alanlar

Prof. Dr. Çelikyay, ekolojik risk analizinin önemine değinerek, “Faaliyet sonrası yapılan ÇED yerine faaliyet öncesi stratejik ÇED yapılmalıdır. Filyos Vadisi Projesi kapsamında planlanmış olan sanayi bölgelerini ve etkileşim alanlarını da kapsayan bir ekolojik master plan hazırlanmalıdır. Filyos Vadisi Projesi’nin planlandığı kapsamda hayata geçmesi ile birlikte hızlı nüfus artışının yaşanacağı bölgede, şimdiden olası istihdam alanlarının yakınından başlayarak planlı bir şekilde konut yerleşim alanlarının planlanması çok önem taşımaktadır.” dedi.

Doğal ve Kültürel Değerlerin Korunması

Çelikyay, doğal ve kültürel değerlerin korunması gerektiğini belirterek, “Filyos Çayı boyunca yeşil koridor oluşturularak, ekolojik koridor işlevini sürdürmesi sağlanmalıdır. Doğal kaynak değerlerinin yanı sıra, kültürel değerlere ilişkin bir kültür envanteri hazırlanarak Filyos Vadisi Projesi hinterlandında yer alan Tios Antik Kenti ve çevresi koruma öncelikli alan kapsamına alınmalıdır.” diye ekledi.

Panelde yapılan bu değerlendirmeler, Filyos Vadisi ve Çaycuma’nın geleceği için stratejik planlamanın önemini bir kez daha gözler önüne serdi. (Susma/Çaycuma)