Susma Gazetesi’nin Enerji Analizi: 2023-2024 Küresel ve Zonguldak Perspektifi

Fosil Yakıtların Hâkimiyeti Devam Ediyor

2023 yılı itibarıyla dünya enerji tüketiminde fosil yakıtlar %81’lik bir payla hâkimiyetini sürdürüyor. Petrol, kömür ve doğalgaz bu tüketimin sırasıyla %32, %26 ve %23’ünü oluşturuyor. Bu durum, enerji sistemlerinin büyük ölçüde fosil yakıtlara bağımlı olduğunu ve bu kaynakların hala vazgeçilmez olduğunu gösteriyor. (Kaynak: Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) 2023 Raporu)

Yenilenebilir Enerjinin Artan Payı, Ancak Yetersiz

Yenilenebilir enerji kaynakları küresel enerji karışımındaki payını 2023 yılında %0,4 artışla %14,6’ya çıkarmış olsa da, temiz enerjiye geçiş yavaş ilerliyor. Yenilenebilir enerji ve nükleer enerji, toplam enerji tüketiminin sadece %19’unu oluşturuyor. (Kaynak: 2023 Dünya Enerji İstatistikleri Raporu)

Kömürün Uzun Süren Gücü

Kömür, beklenenden daha uzun bir süre enerji sisteminde güçlü bir varlık göstermeye devam ediyor. Özellikle Çin ve Hindistan gibi ülkelerde, kömür enerji güvenliğinin anahtarı olmayı sürdürüyor. Çin küresel kömür tüketiminin %56’sını karşılarken, Hindistan %13 ile ikinci sırada yer alıyor. (Kaynak: 2023 Küresel Kömür Raporu)

Glencore’un Kömüre Dönüşü

İsviçre merkezli madencilik devi Glencore’un kömür işinden çekilme planlarını geri çekmesi, fosil yakıtların enerji dönüşümündeki kritik rolünü gösteriyor. CEO Gary Nagle, fosil yakıtların enerji dönüşümündeki gerekliliğini vurguluyor. (Kaynak: Glencore 2023 Yılı Strateji Raporu)

Zonguldak’ın Kömürle Süregelen Hikayesi

Zonguldak, Türkiye’nin tek taşkömürü üretim merkezi olarak enerji üretiminde önemli bir rol oynamaya devam ediyor. 2023 yılında dünya genelinde elektrik üretiminin %35,5’i kömürden sağlandı ve Zonguldak, Türkiye’nin enerji güvenliğinde stratejik bir konumda bulunuyor. Ancak kömürün ne zaman zirve yapacağı ve ardından azalmaya başlayacağı belirsizliğini koruyor. (Kaynak: Türkiye Kömür İşletmeleri Raporu 2023)

Kömüre Artan Talep

IEA’nın 2024 tahminlerine göre, küresel kömür talebinin rekor seviyelere ulaşması bekleniyor. Bu durum, kömürün enerji piyasasındaki vazgeçilmez rolünü sürdüreceğini gösteriyor. (Kaynak: IEA 2024 Enerji Görünümü)

Zonguldak: Taşkömürünün Ekonomik ve Sosyal Canlılığı

Ekonomik Etkiler: Zonguldak’ın ekonomisi, kömür sektöründeki dalgalanmalara bağlı olarak şekilleniyor. Talepteki değişimler, bölgedeki işletmelerin performansını ve istihdam oranlarını doğrudan etkiliyor. (Kaynak: Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası 2023 Raporu)

Sosyal Etkiler: Kömür madenciliği, Zonguldak’ta güçlü bir sosyal yapının oluşmasına katkıda bulunurken, sektördeki belirsizlikler iş güvencesizliği ve sosyal huzursuzlukları beraberinde getiriyor. (Kaynak: Sosyal Araştırmalar Merkezi 2023 Anketi)

Politik Etkiler: Enerji politikaları, Zonguldak’ın geleceğini şekillendiren önemli faktörlerden biridir. Enerji bağımsızlığı ve sürdürülebilir kalkınma hedefleri, bölgenin politik gündeminde ön planda yer alıyor. (Kaynak: Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Enerji Politikaları Çalıştayı 2023)

Yenilenebilir Enerji ve Zonguldak’ın Geleceği

Fırsatlar:

• İş Gücü Eğitimi ve Yeniden Yerleştirme: Kömür sektöründe çalışanlar, yenilenebilir enerji sektörüne geçiş yapabilmeleri için eğitim programlarıyla desteklenebilir.
• Yeşil Teknoloji Yatırımları: Zonguldak, rüzgar ve güneş enerjisi gibi yenilenebilir enerji projeleriyle ekonomik çeşitlilik sağlayabilir.
• Sürdürülebilir Kalkınma Projeleri: Bölgedeki doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı ile ekonomik ve çevresel faydalar sağlanabilir. (Kaynak: Zonguldak Enerji Stratejisi ve Gelecek Raporu 2023)

Zorluklar:

• Altyapı Yatırımları: Yenilenebilir enerji projeleri için gerekli altyapının geliştirilmesi yüksek maliyetler ve uzun süreli yatırımlar gerektirmektedir.
• Ekonomik Geçiş Süreci: Kömürden yenilenebilir enerjiye geçiş sürecinde ekonomik belirsizlikler ve işsizlik riski bulunmaktadır.
• Toplumsal Direnç: Yerel halkın kömürden yenilenebilir enerjiye geçiş konusunda direnç göstermesi, projelerin hayata geçirilmesini zorlaştırabilir. (Kaynak: Geleceğe Bakış Çalıştayı 2023)

Sonuç ve Öneriler

Kömür, Zonguldak’ın ekonomik ve sosyal dokusunun temel taşlarından biri olarak kalmaya devam ediyor. Ancak küresel enerji dönüşümü, yenilenebilir enerjiye geçişin zorlukları ve fırsatlarıyla birlikte geliyor. Bu süreçte, yerel yönetimlerin, iş dünyasının, sosyal politik çevrelerin ve akademik kurumların işbirliği içinde çalışması, sürdürülebilir bir gelecek için kritik öneme sahiptir.

Öneriler:

• Sürdürülebilir Yatırımlar: Zonguldak’ın ekonomik çeşitliliğini artıracak yenilenebilir enerji yatırımları teşvik edilmelidir.
• Eğitim ve Yeniden Eğitim Programları: Kömür sektöründeki işçilerin, yenilenebilir enerji sektöründe istihdam edilebilmeleri için eğitim programları oluşturulmalıdır.
• Altyapı Geliştirmeleri: Yenilenebilir enerji projelerinin hayata geçirilmesi için gerekli altyapı yatırımları yapılmalıdır.
• Toplumsal Katılım: Yerel halkın enerji dönüşüm sürecine aktif katılımı sağlanmalı ve toplumsal direncin azaltılması için bilgilendirme ve iletişim stratejileri geliştirilmelidir.
  • Analiz/Yorum Bahaddin Arı/Susma Gazetesi Yazı İşleri Müdürü