Üniversite özgürlüğü için: 12 Eylül’ün mirası YÖK kaldırılmalıdır!

Eğitim İş Zonguldak Şube Başkanı Kamuran Çataklı, 6 Kasım 1981’de kurulan Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK) kuruluş yıldönümünde yaptığı açıklamada, YÖK’ün 12 Eylül darbesinin ürünü olduğunu ve üniversitelerin özgürlüğünü ortadan kaldırdığını söyledi.

Çataklı, Cumhuriyet’in kuruluşuyla birlikte temelleri atılan kamucu, laik ve bilimsel eğitim anlayışının, Köy Enstitülerinden Üniversite Reformuna uzanan sürecin temelini oluşturduğunu belirterek, “Bu ilerici miras, Türkiye’yi çağdaş uygarlık yolunda ileriye taşıyan toplumsal gelişimin en güçlü dinamiği oldu” dedi.

12 Eylül darbesinin yalnızca emekçilerin ve demokratik kitle örgütlerinin değil, aynı zamanda bilimin ve düşüncenin de üzerine çöken bir karanlık olduğuna dikkat çeken Çataklı, “YÖK, bu karanlığın üniversiteler üzerindeki kurumsal vesayetidir. Amaç, eleştirel düşünceden uzak, sermayeye uygun, itaatkâr üniversiteler yaratmaktı” ifadelerini kullandı.

“YÖK, 44 yıldır üniversite özgürlüğünün önündeki en büyük engel”

YÖK’ün kuruluşundan bu yana geçen 44 yılda, bilimsel ve özerk üniversite modelinin önündeki en büyük engel olmaya devam ettiğini belirten Çataklı, Avrupa Üniversiteler Birliği verilerine göre Türkiye’nin üniversite özerkliğinde 35 ülke arasında son sırada yer aldığını hatırlattı.

Çataklı, “Rektörlerin doğrudan Cumhurbaşkanı tarafından atandığı tek ülke Türkiye’dir. 12 Eylül’ün ürünü olan YÖK, 23 yıllık Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) iktidarı döneminde tamamen siyasal iktidarın ideolojik denetim aracına dönüşmüştür” dedi.

Üniversitelerde liyakatin yerini sadakatin aldığını, özgür düşüncenin sansürle bastırıldığını vurgulayan Çataklı, akademisyenlerin baskı ve soruşturma tehdidi altında görev yaptığını söyledi.

“Bilim özgür, üniversiteler özerk olmalıdır”

URAP 2025/2026 raporuna göre Türkiye’nin dünyanın ilk 500 üniversitesi arasında yer almadığını hatırlatan Çataklı, “Bu tablo, YÖK’ün 44 yıllık başarısızlığının, 12 Eylül zihniyetinin ve siyasi vesayetin sonucudur” dedi.

Eğitim İş olarak, 12 Eylül rejiminin mirası olan YÖK’ün kaldırılması gerektiğini vurgulayan Çataklı şöyle konuştu:

“Cumhuriyetimizin aydınlık yarınları için üniversiteler, siyasi iktidardan bağımsız, demokratik, laik ve özerk kurumlar olarak yeniden yapılandırılmalıdır. Bilim özgür, üniversiteler özerk olmalıdır.”